شناسایی گونه ها و برخی خصوصیات زیستی پشه های آنوفل در مناطق پرخطر انتقال مالاریا در استان هرمزگان، ۸۷-۱۳۸۶

مقدمه: پشه های آنوفل تنها ناقلین بیولوژیک بیماری مالاریا می باشند. از بیش از 480 گونه پشه آنوفل حدود 70 گونه به عنوان ناقلین بیماری در دنیا شناخته شده اند. از آنجا که کنترل ناقلین بدون شناسایی آنان و آشنایی با بیولوژیشان امکانپذیر نیست، مطالعه حاضر بمنظور تعیین هویت پشه های آنوفل مناطق پرخطر استان هرمزگان (شهرستان بشاگرد و بخش سیاهو شهرستان بندرعباس) و تعیین مهمترین جنبه های زیست شناسی این پشه ها اجرا گردید. روش کار: لارو، شفیره و بالغین پشه های آنوفل در مطالعه ای توصیفی مقطعی در فصول بهار و پاییز سالهای 87-1386 صید گردیدند. لارو و شفیره ها بروش ملاقه زنی، صافی و پوآر از ژیتهای لاروی جمع آوری و بالغین نیز با روشهای total catch، aspiration و shelter pit صید گردیدند. شناسایی بالغین و لاروهای سن چهارم بروش میکروسکپیک انجام گردید. بمنظور تعیین تمایلات انساندوستی anthropophilic index گونه های غالب، خون موجود در معده 184 نمونه خونخورده از طریق آزمایش سرولوژیک elisa مورد بررسی قرار گرفت. تعدادی از پشه های ماده نیز بمنظور تعیین آلودگی به اسپوروزوئیت یا اووسیست انگل پلاسمودیوم تشریح گردیدند. پیک فعالیت شبانه پشه ها نیز بروش گزش شبانه و استفاده از طعمه انسانی انجام گردید. نتایج: در مجموع 5496 لارو و 1986 پشه بالغ صید گردید. فون آنوفلهای دو منطقه بالغ بر هشت گونه بود که در مجموع مراحل لاروی و بالغ این گونه ها به ترتیب فراوانی عبارت بودند از anopheles stephensi با 63/34%، an. moghulensis با 28/22%، an. dthali با 84/13%، an. fluviatilis با 34/10، an. culicifacies با 51/9%، an. turkhudi با 95/6%، an. sergenti با 63/1% و an. superpictus با 8/0 درصد. نتیجه گیری: پشه های آنوفل با تنوع گونه ای و فراوانی زیاد در مناطق با خطر انتقال بیماری مالاریا در استان هرمزگان فعالیت دارند. از هشت گونه آنوفل شناسایی شده در این مطالعه، پنج گونه قبلأ بعنوان ناقل قطعی و یا احتمالی مالاریا در کشور معرفی شده اند. با توجه به وفور بسیار بالا و تمایل قابل توجه خونخواری از انسان (58/20%) و نیز تمایلات اندوفیلیک نسبی گونه آنوفل مغولنسیس بایستی نقش احتمالی این گونه در انتقال بیماری در منطقه بشاگرد مورد بررسی قرار گیرد